Aktualności

Informacja

System informatyczny wprowadzony przez Fundusz pozwala na uzyskanie i analizowanie informacji, jakie leki i przez którego konkretnie lekarza są przepisywane. Informacje przekazywane są przez apteki, którym NFZ zwraca koszty refundacji leków. Raporty z aptek obejmują takie dane, jak identyfikator apteki, numer nadany recepcie przy realizacji i numer samej recepty, identyfikator pacjenta, jeśli taki istnieje (np. w przypadku inwalidy wojennego i wojskowego), identyfikator danego leku, liczba wydanych opakowań, kod odpłatności za dany preparat (bezpłatnie, ryczałt, 30% lub 50%), data wystawienia recepty, przyjęcia jej do realizacji i wydania leku, identyfikator lekarza, typ recepty, identyfikator oddziału wojewódzkiego NFZ, do którego należy ubezpieczony, identyfikator oddziału, na terenie którego receptę zrealizowano, informacja o dodatkowych uprawnieniach pacjenta (np. z tytułu inwalidztwa wojennego, wojskowego czy choroby przewlekłej), tzw. kod EAN preparatu (jeśli istnieje), wartość wydanych opakowań, kwota refundacji i identyfikator świadczeniodawcy.

Stworzenie w ubiegłym roku systemu komputerowego po raz pierwszy pozwoliło na szczegółową analizę struktury wydatków związanych z refundacją leków w roku 2004. Przeanalizowano 98% całej kwoty wydanej na leki, czyli blisko 6 mld zł. W poniższym raporcie zawarte są zarówno dane ogólne, jak i szczegółowe informacje na temat poszczególnych leków podlegających refundacji.

W ubiegłym roku zrealizowano ponad 172 mln recept. Wypisano na nich ponad 256 mln pozycji leków. Refundacją objęto 362 mln opakowań lekarstw, o łącznej wartości 8,89 mld zł.

Prawie 49% ogólnej kwoty przeznaczonej na refundację wydano na leki dostępne za opłatą ryczałtową (preparaty z listy leków podstawowych oraz z listy leków stosowanych w chorobach przewlekłych, wydawanych po wniesieniu opłaty ryczałtowej do wysokości ustalonego limitu ceny - odpowiednio ponad 11% i ponad 37%). Dane te dotyczą 140 mln opakowań leków, których wartość wynosi ponad 3,6 mld zł.

Kolejne grupy preparatów - według wysokości kwoty wydanej na ich refundację - to:

• leki wydawane za odpłatnością 30-procentową - ponad 17% (w tym preparaty z listy leków uzupełniających i preparaty z listy chorób przewlekłych - odpowiednio blisko 14% i ponad 4%);
• leki wydawane za odpłatnością 50-procentową - ponad 17% (w tym preparaty z listy leków uzupełniających i preparaty z listy chorób przewlekłych - odpowiednio blisko 16% i ponad 1,8%);
• leki wydawane bezpłatnie - ponad 15% (z listy chorób przewlekłych - ponad 6,5%, dla inwalidów wojennych - ponad 8,25%, dla inwalidów wojskowych - 0,04%).

Przy kryterium liczby opakowań leków objętych refundacją, największy udział mają preparaty wydawane po wniesieniu opłaty ryczałtowej (38,7% ogólnej liczby opakowań). Dalej uplasowały się leki wydawane za opłatą 50% ceny leku do wysokości ustalonego limitu (34,62%), leki wydawane za opłatą 30% ceny leku do wysokości ustalonego limitu (14,31%) oraz medykamenty wydawane bezpłatnie do wysokości ustalonego limitu (12,38%).

Ponad 77% leków zrefundowanych w ubiegłym roku przez Narodowy Fundusz Zdrowia wypisanych było na białych receptach, blisko 23% na drukach książeczek rejestru usług medycznych.

Najwięcej pieniędzy pochłonęła refundacja leków stosowanych w chorobach przewlekłych. To niemal 50% ogólnej kwoty refundacji w 2004 r. (prawie 3 mld zł). Tylko tej grupie chorych wypisano blisko 82 mln opakowań leków. Pacjenci z chorobami przewlekłymi dopłacili do swoich leków ok. 15% ich wartości. Pozostałą część pokrył NFZ.
Drugą, co do wartości refundacji, grupę leków stanowiły preparaty z listy leków podstawowych i uzupełniających (dostępne dla "zwykłych" ubezpieczonych). Koszt ich refundacji wyniósł ponad 2,5 mld zł, czyli 41,18% ogólnej kwoty refundacji. Łączna wartość tych leków wyniosła 4,8 mld zł.

Ponad 8,25% wydatków NFZ na refundację (ponad 486 mln zł) stanowiły koszty leków dla inwalidów wojennych. W tej grupie zrefundowano ponad 15 mln opakowań. Ponad 39 mln zł Fundusz przeznaczył na refundację leków dla Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi (ponad 2,3 mln opakowań). Wydatki na pozostałe grupy pacjentów posiadających dodatkowe uprawnienia nie przekroczyły 1% ogólnej kwoty refundacji.

W 2004 roku oddziały wojewódzkie NFZ przeznaczyły na refundację leków dla 10 tys. ubezpieczonych średnio 1510 tys. zł. Poniżej tej kwoty uplasowały się wydatki oddziałów: świętokrzyskiego (1035 tys. zł), podkarpackiego (1367 tys. zł) i lubuskiego (1379 tys. zł). Większe kwoty wydały oddziały: małopolski (1812 tys. zł), mazowiecki (1787 tys. zł) i pomorski (1618 tys. zł).

Narodowy Fundusz Zdrowia zrefundował średnio 93.325 opakowań leków na 10 tys. ubezpieczonych. Znacznie poniżej tej liczby znalazły się województwa: świętokrzyskie (75480), podkarpackie (81369) i lubuskie (84152). Powyżej: mazowieckie (111336) i małopolskie (108531).

W większości przypadków, na terenie danego oddziału wojewódzkiego NFZ, realizowane były recepty wystawione dla ubezpieczonych w tymże oddziale. Recepty wystawione dla pacjentów z województw ościennych stanowiły niewielką część.

Struktura wydatków NFZ z tytułu refundacji leków pokazuje, że:

1. refundacja trzech substancji - insulinum injecto neutralis + insulinum isophanum (stosowane w leczeniu cukrzycy), simvastatinum (stosowane w leczeniu chorób układu krążenia), olanzapisnum (stosowane w leczeniu schizofrenii) - pociągnęła za sobą ponad 10% ogólnej kwoty refundacji;
2. refundacja dziesięciu substancji pociągnęła za sobą ponad 25% ogólnej kwoty refundacji;
3. refundacja dwudziestu pięciu substancji pociągnęła za sobą ponad 50% ogólnej kwoty refundacji.

Wśród dwudziestu pięciu substancji, których koszty refundacji były najwyższe, znajdują się:

1. leki kardiologiczne - simvastatinum, enoxaparinum, atorvaststinum, nadroparinum doxazosinum, amlodipinum, isosorbidum, peridnoprilum (ponad 13,75% ogólnej kwoty refundacji);
2. leki stosowne w leczeniu astmy - fluticasonum, formoterolum, salmeterolum, budesonidum (ponad 8,78% ogólnej kwoty refundacji);
3. leki neurologiczne - olanzapinum, risperidonu, natrii valproas, carbamazepinum (ponad 6,28% ogólnej kwoty refundacji);
4. substancje stosowane w leczeniu cukrzycy - insulinum (ponad 4,58% ogólnej kwoty refundacji);
5. leki stosowane w leczeniu choroby wrzodowej - omeprazolum (ponad 2,63% ogólnej kwoty refundacji);
6. antybiotyki - amoxicillinum, cefuroximum, amoxicillinum + acidum clavulanicum (ponad 3,27% ogólnej kwoty refundacji);
7. leki onkologiczne - megestrolum, goserelinum (ponad 2,33% ogólnej kwoty refundacji);
8. leki przeciwbólowe - ketoprofenum, fentanylum (ponad 2,01% ogólnej kwoty refundacji).

Analiza posiadanych przez NFZ informacji wykazała wzrost kosztów refundacji w okresach: luty-kwiecień, czerwiec-lipiec i październik-grudzień. Wzrost kosztów każdorazowo poprzedzały zapowiedzi Ministra Zdrowia o planowanych zmianach w wykazach leków refundowanych.

Dzięki szczegółowemu monitorowaniu wydatków ustalono, że zaledwie 25 substancji czynnych pochłonęło 50% ogólnej kwoty refundacji leków. Szczegółowy monitoring ordynacji preparatów zawierających te substancjie pozwala na kontrolę połowy wydatków na leki ponoszonych przez Fundusz. Analiza struktury wydatków pozwala natomiast na wyciągnięcie wniosków przydatnych przy konstruowaniu list leków refundowanych. Trzeba przy tym zaznaczyć, że NFZ jest płatnikiem i jako taki posiada jedynie ograniczony wpływ na kształt list powstających w Ministerstwie Zdrowia.

Druga część niniejszego raportu to szczegółowa analiza wydatków Funduszu z tytułu refundacji leków sklasyfikowanych do określonych grup ATC (anatomiczno-terapeutyczno-chemicznych).