Aktualności

Poradnik Pacjenta: W czym pomoże położna i jak ją wybrać?

• Położna, to Twoja najlepsza przyjaciółka. Zapewnia Ci opiekę nie tylko w ciąży i podczas porodu, ale także na każdym etapie życia.

• Czule opiekuje się też noworodkami i niemowlętami do drugiego miesiąca życia.

• Każda kobieta, niezależnie od wieku, może wybrać położną w swoim POZ.

• Jak to zrobić? Tego dowiesz się z naszego Poradnika Pacjenta.

 

Położna jest członkiem zespołu medycznego

Położna jest samodzielnym zawodem medycznym. Nie podlega bezpośrednio lekarzowi, ale jest równoprawnym członkiem zespołu medycznego. Może pracować nie tylko w szpitalu czy poradni położniczo-ginekologicznej, ale również w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej. Wiele położnych rodzinnych prowadzi także własne praktyki w ramach umowy z NFZ, w których świadczą specjalistyczne usługi tj.:

• prowadzenie ciąży
• edukację przedporodowa indywidualnie lub grupowo w ramach szkoły rodzenia
• badanie KTG
• badanie USG
• wizyty domowe u noworodka, niemowlęcia i kobiety w połogu
• konsultacje laktacyjne
• sprawowanie opieki po operacjach ginekologicznych lub ginekologiczno-onkologicznych.

- Położna jest samodzielnym zawodem medycznym, a zakres jej samodzielności wynika z procesu kształcenia przygotowującego do wykonywania tego zawodu. Natomiast rola położnej w systemie ochrony zdrowia wynika z ustawowych regulacji prawnych wskazujących na to, że wykonywanie zawodu położnej polega na udzielaniu określonych świadczeń zdrowotnych - zaznacza prof. Grażyna Iwanowicz-Palus, położna, specjalistka w dziedzinie pielęgniarstwa położniczego i pielęgniarstwa rodzinnego oraz w dziedzinie zdrowia publicznego.

 

Położna dba o zdrowie kobiet

Zadaniem położnej jest dbanie o zdrowie każdej kobiety. Z jej pomocy mogą skorzystać panie, które zmagają się z chorobą ginekologiczną lub onkologiczną. Młode dziewczyny wchodzące w okres dojrzewania, czy kobiety, które przechodzą właśnie trudny proces menopauzy. Jej wiedza i doświadczenie bardzo często okazują się niezwykle pomocne również dla kobiet, które planują założenie rodziny, mają jednak obawy lub wątpliwości związane z macierzyństwem.

Położna zachęca także do regularnych badań profilaktycznych: cytologii, samobadania piersi, USG piersi, mammografii, czy profilaktycznego USG narządów rodnych.

Na każdym etapie życia kobiety pomaga jej zrozumieć zachodzące w jej organizmie zmiany i daje wskazówki jak dbać o zdrowie. W przypadku niepokojących objawów kieruje na odpowiednie badania lub do lekarza specjalisty.

Z pomocy położnej może skorzystać każda kobieta, która jest ubezpieczona w Narodowym Funduszu Zdrowia. Wizytę możesz umówić w swojej przychodni POZ lub gabinecie położnej POZ.

 

WAŻNE!

Każda kobieta ciężarna w okresie ciąży i do 6 tygodni po porodzie ma prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej bez względu na to czy jest ubezpieczona czy nie. Warunkiem jest posiadanie obywatelstwa polskiego i miejsca zamieszkania w Polsce.

 

Czy wiesz, że…

Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet. Rocznie dowiaduje się o nim aż 20 tysięcy kobiet. W początkowym okresie nie daje on żadnych objawów, a wcześnie wykryty jest uleczalny.

PRZECZYTAJ, TO WAŻNE: Rak piersi – jak mu skutecznie zapobiegać? 

 

Jak wybrać położną POZ?

Każda kobieta powinna wybrać swoją położną. Możesz to zrobić przez:

• pisemną deklarację wyboru położnej POZ w wybranej przez Ciebie przychodni POZ lub indywidualnie u położnej POZ, która podpisała kontrakt z NFZ
• wysłanie deklaracji wyboru położnej POZ w formie elektronicznej, podpisaną kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym
• Internetowe Konto Pacjenta:
  • zaloguj się do swojego IKP
  • wejdź w zakładkę „Moje konto”
  • na dole strony, pod śródtytułem „Twoja Podstawowa Opieka Zdrowotna (POZ)”, znajdź właściwą pozycję i kliknij „Wypełnij deklarację”
  • wybierz placówkę/ przychodnię POZ
  • wybierz położną POZ i kliknij zatwierdź.

 

WAŻNE!

Dwa razy w roku kalendarzowym bezpłatnie i bez podawania przyczyny możesz zmienić położną POZ. Za każdą kolejną zmianę zapłacisz 80 zł. Położną POZ zmienisz przez złożenie nowego druku deklaracji w wybranej przez siebie przychodni lub gabinecie położnej POZ.

Dowiedz się więcej o podstawowej opiece zdrowotnej (POZ)

 

Położna, nie tylko w szpitalu

Położna POZ najczęściej przyjmuje w gabinecie położnej w przychodni:

• od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 18:00 (z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy)
• w terminie uzgodnionym z pacjentką
• w terminie określonym w treści zlecenia lekarskiego lub skierowania
• jeśli stan zdrowia kobiety tego wymaga – w dniu zgłoszenia.

Świadczenia położnej rodzinnej realizowane są również w domu pacjentki, w przypadku uzasadnionym medycznie np. połogu oraz podczas wizyt patronażowych w opiece nad noworodkiem, zgodnie z harmonogramem pracy przychodni POZ. 

 

Opieka profilaktyczna położnej

Do zadań położnej w zakresie profilaktyki należą m.in.:

• profilaktyka chorób kobiecych i patologii położniczych
• rozpoznanie problemów zdrowotnych
• przygotowanie kobiety i jej rodziny do porodu, połogu i rodzicielstwa
• edukacja w zakresie zapobiegania zakażeniom HIV i chorobom przenoszonym drogą płciową
• edukacja w zakresie szczepień ochronnych.

 

Położna - opieka okołoporodowa nad kobietą w ciąży

Położna POZ jest nie tylko specjalistką z zakresu medycyny, ale także wsparciem emocjonalnym i źródłem cennych informacji. Dlatego po otrzymaniu informacji, że jesteś w ciąży, jednym z pierwszych kroków powinien być kontakt z położną rodzinną.

Nawet jeśli czujesz się dobrze i nie masz żadnych specjalnych trosk lub obaw, regularne kontrole prenatalne są kluczowe dla monitorowania zdrowia Twojego i dziecka. Położna rodzinna może pomóc Ci zrozumieć, czego możesz oczekiwać w kolejnych etapach ciąży, a także jak najlepiej przygotować się do porodu i opieki nad noworodkiem.

 

Edukacja przedporodowa położnej POZ

Kobieta ciężarna ma prawo do bezpłatnej opieki okołoporodowej od 21. tygodnia ciąży oraz w połogu – do 8. tygodnia życia dziecka. Niezależnie od opieki osoby prowadzącej ciążę i zajęć w szkole rodzenia.

Wizyty edukacji przedporodowej położnej POZ odbywają się na NFZ:

• od 21. do 31. tygodnia ciąży – raz w tygodniu, maksymalnie 10 wizyt
• od 32. tygodnia ciąży – dwa razy w tygodniu, maksymalnie 16 wizyt.

Łącznie, jako ciężarna, możesz odbyć 26 wizyt z położną POZ. Spotkania odbywają się w dogodnych dla obu stron terminach. Warto pamiętać, że ma to miejsce od poniedziałku do piątku, w godzinach pomiędzy 8:00 a 18:00.

- W Polsce opiekę nad kobietami ciężarnymi o prawidłowym przebiegu ciąży oraz podczas porodu i połogu fizjologicznego mogą samodzielnie sprawować położne. Kobieta w okresie ciąży powinna uzyskać praktyczne i teoretyczne przygotowanie do porodu, połogu, karmienia piersią i rodzicielstwa w formie grupowej lub indywidualnej. To kobieta decyduje, jaką formę edukacji przedporodowej wybierze. Dzięki takim spotkaniom edukacyjnym możliwe jest zminimalizowanie lub zniwelowanie dyskomfortu związanego z tak często spotykanym lękiem i obawami w okresie okołoporodowym, wynikającymi z niedostatecznej wiedzy i umiejętności. Podczas tych edukacyjnych spotkań z położną POZ ciężarna może lepiej przygotować się do zmian i wyzwań związanych z nową sytuacją życiową - podkreśla prof. Grażyna Iwanowicz-Palus.

 

Położna - opieka nad noworodkiem

Po narodzinach dziecka opieka położnej się nie kończy. Wiele położnych świadczy opiekę w okresie poporodowym, podczas której monitorują stan zdrowia matki i dziecka, pomagają w karmieniu piersią i opieką nad noworodkiem.

Położna wspiera mamę w nawiązywaniu silnej więzi z dzieckiem, co jest kluczowe dla rozwoju emocjonalnego i psychicznego maluszka. Położna pomaga radzić sobie z fizycznymi i emocjonalnymi zmianami, które następują po porodzie, choćby zmęczenie, ból, zmiany nastroju i obawy związane z opieką nad narodzonym dzieckiem.

Położna POZ jest zobowiązana przyjść na wizytę patronażową, do 48 godzin od czasu uzyskania informacji o powrocie do domu mamy z dzieckiem. Do 2. miesiąca życia niemowlęcia, położna powinna odbyć 4-6 wizyt patronażowych.

Położna POZ opiekując się kobietą w połogu i dzieckiem przez 8 tygodni po porodzie:

• będzie czuwać nad prawidłowym powrotem matki do formy i prawidłowym rozwojem dziecka
• udzieli wsparcia i wskazówek w przypadku wystąpienia wątpliwości i problemów dotyczących zdrowia i pielęgnacji oraz związanych z karmieniem piersią.

 

Czy wiesz, że…

• Badania noworodka czy szczepienia powinny być wykonywane w obecności rodziców lub opiekunów prawnych dziecka.
• Po zakończeniu wizyt patronażowych, po ukończeniu przez dziecko 8. tygodnia życia, położna POZ przekazuje opiekę nad niemowlęciem pielęgniarce POZ. Nadal jednak opiekuje się mamą, której udziela wsparcia w zakresie karmienia piersią i poradnictwa laktacyjnego.

Położna POZ w zakresie opieki nad noworodkiem w ramach wizyt patronażowych jest przede wszystkim wsparciem dla matki. Wspiera ją w tworzeniu więzi z dzieckiem, ocenia stan zdrowia noworodka, obserwuje jego rozwój fizyczny. Położna również edukuje rodziców w zakresie czynności higienicznych u noworodka, tj. kąpiel, pielęgnacja skóry i kikuta pępowiny oraz informuje o obowiązkowych szczepieniach ochronnych i badaniach profilaktycznych. Dokonuje także oceny sposobu i technik karmienia, zachęca matkę do karmienia naturalnego, udziela porady laktacyjnej, pomaga w rozwiazywaniu problemów związanych z laktacją - zauważa prof. Grażyna Iwanowicz-Palus.

 

Położna - opieka pielęgnacyjna położnej nad kobietą w schorzeniach ginekologicznych i onkologicznych

Położna POZ jest również wsparciem dla kobiet po operacjach ginekologicznych lub ginekologiczno-onkologicznych. Podczas wizyt domowych położna realizuje opiekę pielęgnacyjną od momentu wypisu ze szpitala do całkowitego zagojenia się rany pooperacyjnej (na podstawie skierowania od lekarza specjalisty wystawionego w związku z zakończeniem leczenia szpitalnego).

Do jej zadań należy m.in.:

• pielęgnowanie rany pooperacyjnej
• podawanie leków różnymi drogami i technikami zleconymi przez lekarza, wykonywanie iniekcji domięśniowych, dożylnych i śródskórnych
• zdejmowanie szwów
• cewnikowanie pęcherza moczowego u kobiet i usuwanie cewnika
• wykonywanie zabiegów z zastosowaniem ciepła i zimna
• prowadzenie ćwiczeń usprawniających
• ustalanie diety kobiety zgodnie z jej potrzebami.

 

Badanie cytologiczne u położnej

Położne z umową z Narodowym Funduszem Zdrowia mają możliwość pobierania wymazu do badania cytologicznego. Nie ma konieczności umawiania wizyty lekarskiej.

SPRAWDŹ: Czy Twoja położna realizuje program profilaktyki raka szyjki macicy i umów się na badanie cytologiczne na NFZ 

- Badanie cytologiczne jest jednym z najważniejszych elementów profilaktyki raka szyjki macicy. Dzięki badaniu możliwe jest wykrycie nieprawidłowych komórek w szyjce macicy, z których może rozwinąć się nowotwór. W początkowym stadium raka szyjki macicy nie ma żadnych objawów. Nowotwór może rozwijać się w ten sposób nawet przez 3–10 lat. Dolegliwości pojawiają się dopiero, gdy guz nacieka sąsiednie tkanki lub daje przerzuty do węzłów chłonnych i innych narządów. Same objawy również nie są charakterystyczne i mogą zostać pomylone z innymi problemami ginekologicznymi (krwawienia między miesiączkami, bóle podbrzusza, upławy). To właśnie brak objawów przez długi czas jest główną przyczyną zbyt późnego wykrycia raka szyjki macicy, a tym samym złego rokowania. Należy podkreślić, że rak szyjki macicy wykryty we wczesnym stadium jest uleczalny z bardzo wysoką skutecznością, dlatego badanie powinno być wykonywane regularnie. Tylko badanie cytologiczne jest w stanie wykryć zmiany na wczesnym etapie. Trwa kilka minut, a może uratować nam życie - podkreśla prof. Grażyna Iwanowicz-Palus.

 

Bądź odpowiedzialna. Badaj się, by żyć

 

Cytologia nie boli, a ratuje życie

Badanie cytologiczne polega na pobraniu materiału z szyjki macicy za pomocą małej szczoteczki. Następnie w laboratorium badane są mikroskopowo pobrane komórki nabłonka. Dzięki temu można wykryć nawet najmniejsze nieprawidłowości. Wcześnie wykryte zmiany w komórkach szyjki macicy, można całkowicie wyleczyć. Każda kobieta po 25. urodzinach powinna regularnie wykonywać profilaktyczne badania cytologiczne.

 

Jak się przygotować do cytologii?

• Przed badaniem nie należy stosować żadnych leków dopochwowych.
• Nie należy zgłaszać się na badanie w czasie krwawienia miesiączkowego.
• Przed pobraniem materiału z szyjki macicy nie należy przeprowadzać badania ginekologicznego lub USG przezpochwowego.
• Należy powstrzymać się od współżycia na 1–2 dni przed planowanym badaniem cytologicznym.

 

Posłuchaj, co mówią eksperci

Jaki wykryć raka szyjki macicy? Jak często kobiety powinny wykonywać cytologię? Na te i inne pytania odpowiada prof. Mariusz Bidziński, konsultant krajowy w dziedzinie ginekologii onkologicznej i Ida Karpińska, prezeska Organizacji na rzecz Walki z Rakiem Szyjki Macicy „Kwiat Kobiecości”.