Aktualności

Szczepienia dzieci – inwestycja w zdrowie na całe życie

• Twoje dziecko codziennie odkrywa świat z uśmiechem, energią i ciekawością. Ale świat to nie tylko zabawa i przygoda, to także wirusy i bakterie, które mogą poważnie zagrozić jego zdrowiu.

• Odra, krztusiec, tężec, polio, to nie są choroby z podręczników historii. Wciąż istnieją i mogą wrócić ze zdwojoną siłą, jeśli przestaniemy się chronić.

• Dlatego nie czekaj. Zadbaj o zdrowie swojego dziecka już dziś, korzystając z bezpłatnych szczepień obowiązkowych i zalecanych. To wybór, który daje ochronę nie tylko jemu, ale także innym – rodzinie, rówieśnikom i całemu otoczeniu.

 

Czym jest szczepionka i jak działa?

Szczepionka to specjalny preparat medyczny, który pomaga naszemu organizmowi nauczyć się, jak bronić się przed konkretną chorobą. Dzięki szczepieniu układ odpornościowy potrafi rozpoznać zagrożenie i szybko na nie zareagować – zanim choroba zdąży się rozwinąć.

To trochę jak trening dla organizmu: szczepionka „pokazuje” mu, jak wygląda wróg (czyli bakteria lub wirus), ale bez wywoływania pełnej choroby. Dzięki temu organizm buduje tzw. pamięć immunologiczną, która pozwala skutecznie walczyć z prawdziwą infekcją, jeśli do niej dojdzie.

 

Jakie są rodzaje szczepionek?

Nie wszystkie szczepionki są takie same. Różnią się tym, jak są zrobione i jak działają. Podstawowe typy to:

• szczepionki żywe
  • zawierają osłabione drobnoustroje, które potrafią się namnażać, ale nie wywołują choroby
  • dają bardzo silną i trwałą odporność, często już po jednej dawce
  • ich działanie przypomina naturalne przechorowanie, ale bez ryzyka powikłań
• szczepionki inaktywowane
  • zawierają zabite drobnoustroje lub tylko ich fragmenty (antygeny)
  • są całkowicie bezpieczne, ale zwykle potrzebują kilku dawek i dodatkowych składników (adiuwantów), by dobrze pobudzić odporność
• szczepionki mRNA i wektorowe
  • to szczepionki nowej generacji
  • nie zawierają wirusa ani jego fragmentów, ale informację genetyczną, na podstawie której nasze komórki same produkują antygen – czyli coś, co uruchamia odpowiedź odpornościową
  • to nowoczesna i bardzo skuteczna metoda ochrony przed groźnymi wirusami.

 

Dlaczego warto się szczepić?

Celem szczepienia jest nie tylko uniknięcie choroby, ale przede wszystkim ochrona przed jej ciężkim przebiegiem i powikłaniami. Dzięki szczepionkom wiele chorób, które kiedyś były śmiertelne, dziś występuje bardzo rzadko albo przebiega łagodnie.

Szczepienie to sposób, by bezpiecznie i świadomie wzmocnić swoją odporność, zanim zetkniemy się z groźnym wirusem czy bakterią. To także ochrona osób z naszego otoczenia – dzieci, seniorów, osób przewlekle chorych – którzy mogą nie mieć tak silnego układu odpornościowego.

 

- Wiele chorób zakaźnych może zaatakować już w pierwszych miesiącach życia dziecka. Ich układ odpornościowy dopiero rozwija się i potrzebuje wsparcia w postaci szczepień, by chronić się przed groźnymi chorobami wieku dziecięcego – wskazuje prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Iwona Paradowska-Stankiewicz, Krajowa Konsultant ds. Epidemiologii, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH-PIB

 

Groźne skutki chorób zakaźnych

Choroby zakaźne mogą prowadzić do poważnych powikłań, a nawet zagrażać życiu. Szczepienia chronią przed wieloma z nich, zarówno dzieci, jak i dorosłych. Oto kilka przykładów, co może się wydarzyć, jeśli nie jesteśmy zaszczepieni:

• świnka u chłopców
  • zakażenie świnką w okresie dojrzewania może doprowadzić do zapalenia jąder, a w konsekwencji – do niepłodności
• różyczka w ciąży
  • jeśli kobieta zachoruje na różyczkę w pierwszym trymestrze ciąży, może to spowodować ciężkie uszkodzenia płodu, np. głuchotę, wady serca czy niepełnosprawność dziecka
• odra
  • to nie tylko wysypka
  • odra może prowadzić do trwałej utraty wzroku, głuchoty, niepełnosprawności intelektualnej, a nawet śmierci
• polio (choroba Heinego-Medina)
  • zakażenie wirusem polio może skończyć się trwałym paraliżem - także mięśni odpowiedzialnych za oddychanie, a w skrajnych przypadkach nawet zgonem
• błonica
  • może powodować trudności w oddychaniu, zatrzymanie akcji serca i uszkodzenie układu nerwowego
  • to choroba, która może zagrażać życiu
• krztusiec (koklusz)
  • u niemowląt może powodować zapalenie płuc, bezdech, drgawki, a nawet śmierć
  • u dorosłych prowadzi często do powikłań takich jak omdlenia, zaburzenia snu, nietrzymanie moczu, a nawet złamania żeber z powodu intensywnego kaszlu.
• wirus HPV
  • wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) to główna przyczyna raka szyjki macicy, ale może też prowadzić do innych nowotworów u kobiet i mężczyzn – np. nowotworów gardła, odbytu czy prącia.

 

Co to jest odporność populacyjna?

Odporność populacyjna to mechanizm ochrony całej społeczności przed chorobami zakaźnymi. Jak to działa? Gdy większość osób w społeczeństwie jest zaszczepiona, wirus lub bakteria nie mają szans się rozprzestrzenić. Dzięki temu chronione są również osoby, które z różnych powodów nie mogą się zaszczepić, np. niemowlęta, osoby przewlekle chore czy z przeciwwskazaniami do szczepień.

To tak, jakbyśmy budowali tarczę ochronną – im więcej osób jest zaszczepionych, tym tarcza jest mocniejsza.

Aby odporność zbiorowiskowa zadziałała, potrzebny jest wysoki poziom zaszczepienia społeczeństwa – zwykle od 90 do 95%.

Dzięki temu wirusy nie mają możliwości rozprzestrzeniania się.

WAŻNE! Gdy się szczepisz, chronisz nie tylko siebie, ale także innych – zwłaszcza tych najbardziej narażonych. Dlatego szczepienia to odpowiedzialność społeczna.

Szczepienia ochronne wykonasz w placówce podstawowej opieki zdrowotnej (POZ)

 

Program Szczepień Ochronnych – co warto wiedzieć?

Każdego roku Główny Inspektorat Sanitarny przygotowuje Kalendarz Szczepień – czyli wykaz szczepień obowiązkowych i zalecanych. Niezaszczepione dziecko jest narażone na poważne choroby i ich groźne powikłania.

Szczepienia obowiązkowe (bezpłatne) są finansowane przez państwo i chronią przed takimi chorobami jak:

• gruźlica
• wirusowe zapalenie wątroby typu B
• rotawirusy
• błonica, tężec, krztusiec
• polio (nagminne porażenie dziecięce)
• Hib
• odra, świnka, różyczka
• pneumokoki
• ospa wietrzna (w określonych przypadkach).

 

- Szczepionki są projektowane tak, aby były najskuteczniejsze w określonym wieku. Właściwy wiek przyjęcia szczepień pozwala na uzyskanie maksymalnej ochrony, gdy dziecko jest najbardziej narażone na konkretne choroby. Kalendarze szczepień opierają się na badaniach naukowych i rekomendacjach ekspertów. Przestrzeganie tych zaleceń zapewnia, że dzieci otrzymują odpowiednią ochronę w odpowiednim czasie – podkreśla prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Iwona Paradowska – Stankiewicz

 

Chcesz wiedzieć więcej? Koniecznie przeczytaj przewodnik po szczepieniach ochronnych dla rodziców małych dzieci

 

Dlaczego należy szczepić wcześniaki?

Wcześniaki to dzieci, które przyszły na świat przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży. Ich organizm, w tym układ odpornościowy, nie zdążył się w pełni rozwinąć – dlatego są bardziej narażone na groźne infekcje.

W ostatnich tygodniach ciąży dziecko otrzymuje od mamy przeciwciała, które chronią je po urodzeniu. Wcześniaki tej ochrony dostają mniej lub wcale, a to sprawia, że są szczególnie podatne na zakażenia bakteryjne i wirusowe.

Wcześniaki częściej chorują i ciężej przechodzą:

• krztusiec (koklusz)
• zakażenia RSV
• zakażenia pneumokokowe
• grypę
• zakażenia rotawirusowe (biegunki i wymioty).

W wielu przypadkach konieczna jest hospitalizacja, czasem nawet leczenie na oddziale intensywnej terapii. Infekcje mogą prowadzić do powikłań, m.in. problemów z oddychaniem, zahamowania rozwoju czy uszkodzeń układu nerwowego. Dlatego wcześniaki powinny być szczepione zgodnie z wiekiem chronologicznym (czyli od dnia urodzenia, nie od przewidywanego terminu porodu).

 

Czy wiesz, że…?

• Wśród wszystkich urodzonych dzieci na świecie wcześniaki stanowią ok. 10%, w Polsce ok. 6%.

• Dla wcześniaków bezpłatnie dostępne są wszystkie szczepionki z obowiązkowego programu szczepień, z tą różnicą, że podawana jest szczepionka 5 w 1, czyli jeden zastrzyk chroni aż przed pięcioma groźnymi chorobami: błonicą, tężcem, krztuścem oraz polio i Haemophilus influenzae typu B (HIB)

 

Szczepionka, która chroni przed rakiem

Szczepienie przeciw wirusowi HPV (ludzkiemu wirusowi brodawczaka) to realna ochrona przed nowotworami, nie tylko szyjki macicy, ale także odbytu, gardła czy prącia. Największą skuteczność szczepionka osiąga, gdy zostanie podana jeszcze przed rozpoczęciem aktywności seksualnej, dlatego tak ważne jest, by chronić dzieci już od 9. roku życia.

To inwestycja w ich przyszłe zdrowie – bez bólu, stresu i ciężkiego leczenia. Zobacz czym różni się 2-walentna szczepionka od 9-walentnej i dlaczego istotne jest szczepienie chłopców. Rozmawialiśmy o tym z lekarzem rodzinnym Michałem Domaszewskim.

Zasubskrybuj nasz kanał na YouTube Akademia NFZ i dołącz do społeczności, która zdrowie stawia na pierwszym planie

 

Uodpornij się na dezinformację

W dobie nieograniczonego dostępu do informacji każdy z nas może stać się nadawcą i odbiorcą treści, zarówno tych rzetelnych, jak i całkowicie nieprawdziwych. Kiedy jednak szukamy odpowiedzi w tematach, które dotyczą zdrowia naszych dzieci, warto postawić na sprawdzone źródła. Zwłaszcza, gdy w natłoku sprzecznych opinii łatwo się pogubić i trudno odróżnić fakty od mitów.

Zanim podejmiemy decyzję o szczepieniu, warto zadać sobie pytanie: czy chcemy opierać swoje wybory na anonimowych wpisach z Internetu i domysłach znajomych, którzy nie mają wiedzy medycznej? A może lepiej zaufać specjalistom, którzy na co dzień zajmują się zdrowiem publicznym i opierają swoje rekomendacje na rzetelnych badaniach?

Jeśli zależy Ci na sprawdzonej, aktualnej i popartej dowodami naukowymi wiedzy o szczepieniach, skorzystaj z portalu szczepienia.pzh.gov.pl

To wiarygodne źródło informacji przygotowane przez ekspertów Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego.

Wybierając wiedzę, wybierasz bezpieczeństwo – swoje i swoich najbliższych.

 

---

Konsultacja merytoryczna: prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Iwona Paradowska-Stankiewicz, Krajowa Konsultant ds. Epidemiologii, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH-PIB