Aktualności

Szybciej dostaniesz się do lekarza specjalisty. NFZ pokazał projekt zmian w Ambulatoryjnej Opiece Specjalistycznej

• Pacjenci, którzy czekają na pierwszą wizytę do lekarza specjalisty, szybciej z niej skorzystają.

• Tak zakłada projekt zmian w Ambulatoryjnej Opiece Specjalistycznej (AOS) przygotowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

• Fundusz przedstawił szczegóły na spotkaniu z dziennikarzami i rozpoczął konsultacje społeczne nowego rozwiązania.

 

Przez lata sporo zachęt do przyjmowania pacjentów pierwszorazowych. Efekt?

Od 2015 r. NFZ sukcesywnie wprowadzał zachęty finansowe i zmiany, które miały skłonić poradnie specjalistyczne do przyjmowania większej liczby pacjentów pierwszorazowych i skrócenia czasu postawienia ostatecznej diagnozy przez specjalistę.

Fundusz regularnie zwiększa finansowanie świadczeń pierwszorazowych. W niektórych dziedzinach to już nawet 700 zł.

Filip Nowak, prezes Narodowego Funduszu Zdrowia podczas spotkania z dziennikarzami

 

Stopniowo uwalniane były też limity w AOS. Najpierw na świadczenia pierwszorazowe dla dorosłych w endokrynologii, kardiologii, neurologii oraz ortopedii i traumatologii narządu ruchu, potem na wizyty dla dzieci i pierwszorazowe wizyty dla dorosłych.

Ostatecznie w połowie 2021 r. całkowicie zniesiono limity do lekarzy specjalistów. W praktyce oznacza to, że NFZ płaci za każdą wizytę pacjenta, który wymaga specjalistycznego leczenia w AOS.

Jak zauważa wiceprezes NFZ Jakub Szulc, mimo likwidacji limitów finansowych w AOS kolejki się nie skróciły.

– W ambulatoryjnej opiece specjalistycznej nie obowiązują limity. Choć liczba wizyt pierwszorazowych nieznacznie rośnie, kolejki nadal się wydłużają – zniesienie limitów nie przyniosło oczekiwanego efektu w postaci ich skrócenia. Dlatego, jeśli co najmniej połowa poradni specjalistycznych realizuje odpowiedni poziom świadczeń pierwszorazowych, liczymy, że pozostali będą do tego dążyć. Naszym celem jest zwiększenie odsetka pacjentów pierwszorazowych w każdej poradni – podkreśla wiceszef NFZ.

 

Płacimy coraz więcej, a pacjent nadal czeka dłużej na wizytę

Z danych NFZ wynika, że z roku na rok rosną wydatki Funduszu na opiekę w ambulatorium. Jednak nie wpływa to znacząco na poprawę sytuacji pacjentów, którzy czekają na swoją pierwszą wizytę do lekarza specjalisty.

– W 2018 roku wydatki na ambulatoryjną opiekę specjalistyczną wynosiły 6,2 mld zł, a w 2024 roku wzrosły już do 18,2 mld zł. Mimo to liczba świadczeń zwiększyła się nieznacznie, a liczba pacjentów, którzy są pod opieką lekarza specjalisty, pozostaje na zbliżonym poziomie – wskazuje Filip Urbański, szef zespołu analityków w Centrali NFZ.

Niewiele rośnie też liczba pierwszorazowych pacjentów przyjmowanych w AOS. Wiele zależy od tego, do lekarza której specjalizacji czekamy. Na przykład w neurologii udział wizyt pierwszorazowych przekracza 25%, ale w kardiologii już „tylko” 15%. To dane z 2024 r.

 

Szybszy dostęp do pierwszej wizyty w AOS. Co konkretnie proponuje NFZ?

Właśnie dlatego zaproponowaliśmy nowe rozwiązanie, które w efekcie ma przynieść więcej świadczeń pierwszorazowych w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej. Szacujemy, że będzie to wzrost o 11%.

– Nowy sposób rozliczania świadczeń wpłynie na poprawę dostępności do świadczeń ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Chcemy zmotywować placówki medyczne do zwiększenia liczby wizyt pierwszorazowych, co powinno przełożyć się na skrócenie kolejek – podkreśla Anna Miszczak, dyrektorka Departamentu Świadczeń Opieki Zdrowotnej w Centrali NFZ.

Jednocześnie brak limitów w AOS będzie nadal obowiązywał. Tu nic się nie zmienia.

– Nie wprowadzamy limitów. W dalszym ciągu leczenie w Ambulatoryjnej Opiece Specjalistycznej jest leczeniem nielimitowym. Natomiast dążymy do sytuacji, w której placówki specjalistyczne w większym stopniu zaopiekują się pacjentami, którzy czekają na swoją pierwszą wizytę. Pamiętajmy, że to właśnie ten parametr mówi nam, jak długie są kolejki do lekarzy specjalistów – zaznacza Filip Nowak, prezes NFZ.

 

Na czym polegają zmiany?

Fundusz przekaże placówkom AOS informacje o tym ile te poradnie zrealizowały świadczeń pierwszorazowych w 2024 r. Na podstawie danych, które posiada NFZ, określimy próg (medianę), który będzie odrębny dla każdej specjalności, np. kardiologii, diabetologii, endokrynologii ect.

Trzy możliwe scenariusze po wprowadzeniu zmian:

• Pierwszy: poradnia, która realizuje świadczenia specjalistyczne pierwszorazowe na równi z progiem lub powyżej otrzyma pełne wynagrodzenie z NFZ. Dotyczy to również sytuacji, w której pomimo zwiększenia udziału świadczeń pierwszorazowych o mniej niż 3 pkt. procentowe, poradnia osiągnie określony próg.

• Drugi: Inna poradnia, która wprawdzie jest poniżej progu, ale mimo to zwiększy udział świadczeń specjalistycznych pierwszorazowych o przynajmniej 3 pkt. procentowe, także dostanie za wizytę pełną stawkę.

• Trzeci: W przypadku, gdy poradnia ma mniejszy udział świadczeń specjalistycznych pierwszorazowych, niż wynosi próg i nie poprawi się w kwartale o minimum 3 pkt procentowe, będzie miała obniżone wynagrodzenie o 1/4.

O tym, czy nowy mechanizm zadziałał, po raz pierwszy przekonamy się w III kw. 2025 r. Wtedy Fundusz powie „sprawdzam” i porówna dane z III kw. 2024 r. do analogicznego okresu w 2025 r. Natomiast od listopada 2025 r. zadziała nowy mechanizm rozliczania świadczeń pierwszorazowych w AOS, który uwzględnia niższą płatność z NFZ (dla poradni ze scenariusza nr 3).

 

Których obszarów "specjalistyki" będą dotyczyły zmiany?

Zakładamy, że proponowane zmiany obejmą ponad 42% świadczeń specjalistycznych i dotyczyć będą ok. 40% pacjentów, którzy czekają na swoją pierwszą wizytę u lekarza specjalisty.

Chodzi o:

• alergologię
• audiologię i foniatrię
• choroby metaboliczne
• choroby zakaźne
• dermatologię i wenerologię
• diabetologię
• endokrynologię
• gastroenterologię
• genetykę
• geriatrię
• hematologię
• hepatologię
• immunologię
• kardiologię
• leczenie bólu
• leczenie chorób naczyń
• leczenie gruźlicy i chorób płuc
• leczenie osteoporozy
• nefrologię
• neurologię
• ortopedię i traumatologię narządu ruchu
• reumatologię
• toksykologię.

Są też wyłączenia. Nowe regulacje ominą m.in. onkologię i diagnostykę onkologiczną oraz świadczenia zabiegowe¹.

 

Trwają konsultacje społeczne

Aktualnie prowadzimy dwutygodniowe konsultacje społeczne propozycji nowych rozwiązań w AOS. Szczegóły są opisane w projekcie zarządzenia Prezesa NFZ. Konsultacje zakończą się 3 marca 2025 r.

Zapoznaj się z projektem zarządzenia prezesa NFZ

---

¹ Realizowane w ramach zakresów skojarzonych