Biuletyn Informacji Publicznej

W związku z wejściem w życie 25 września 2024 r. (z wyjątkiem uregulowań dot. zgłoszeń zewnętrznych), ustawy z dnia z 14 czerwca 2024 r.  o ochronie sygnalistów (Dz.U. poz. 928) Narodowy Fundusz Zdrowia informuje o możliwości składania zgłoszeń wewnętrznych dotyczących naruszenia prawa w kontekście związanym z pracą.

Na tej podstawie w Narodowym Funduszu Zdrowia wdrożyliśmy Zarządzenie Nr 92/2024/BNW Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 23 września 2024 r. w sprawie Procedury zgłoszeń wewnętrznych w Narodowym Funduszu Zdrowia. Biuro Nadzoru Wewnętrznego (dalej: BNW) – zgodnie z § 2 Zarządzenia Nr 92/2024/BNW Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, odpowiedzialne jest za przyjmowanie zgłoszeń wewnętrznych, prowadzenie rejestru zgłoszeń wewnętrznych oraz podejmowanie działań następczych, włączając w to weryfikację tych zgłoszeń, tj. ocenę prawdziwości informacji zawartej w zgłoszeniu wewnętrznym, dalszą komunikację z sygnalistą, w tym występowanie
o dodatkowe informacje i przekazywanie sygnaliście informacji zwrotnej.

Informacja o naruszeniu prawa dotycząca Prezesa Funduszu lub Zastępców Prezesa oraz Dyrektora BNW i pracowników BNW, może być w każdym przypadku zgłoszona do Rzecznika Praw Obywatelskich lub Ministerstwa Zdrowia jako organu nadzorczego nad NFZ, z pominięciem Procedury zgłoszeń wewnętrznych w Narodowym Funduszu Zdrowia.

Materiały

Procedura zgłoszeń wewnętrznych w Narodowym Funduszu Zdrowia.pdf

Klauzula informacyjna dotycząca przetwarzania danych osobowych przez Narodowy Fundusz Zdrowia w związku ze zgłoszeniami naruszeń prawa i podejmowania działań następczych.pdf

 

Jak wygląda procedura postępowania ze zgłoszeniem?

1. imienne zgłoszenie naruszenie prawa - elektronicznie, za pośrednictwem formularza internetowego Zgłoszenie formularz (nfz.gov.pl)
   TYLKO taki sposób przesłania zgłoszenia zapewni Państwu pełną anonimowość,
2. wstępna weryfikacja formalna,
3. rejestracja zgłoszenia,
4. potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia - 7 dni od dnia otrzymania,
   WYJĄTEK - jeżeli sygnalista nie podał adresu do kontaktu (adres korespondencyjny lub adres poczty elektronicznej), na który należy przekazać potwierdzenie zgłoszenia
5. działania następcze - każdorazowo postępowanie wyjaśniające lub kontrole,
6. informacja zwrotna - 3 miesiące od dnia potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia.

WYJĄTEK - jeżeli sygnalista nie podał adresu do kontaktu, na który należy przekazać informację zwrotną.

Kto to jest sygnalista?

Sygnalista – osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa w kontekście związanym z pracą. Ustawa o ochronie sygnalistów w art. 4 ust. 1 i 2 określa przykładowe kategorie zawodowe, których dotyczy kontekst związany z pracą. Należą do nich w szczególności:

• pracownik obecny/były/tymczasowy,
• osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, np. na podstawie umowy cywilnoprawnej,
• osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy, dostawcy,
• osoba uczestnicząca w negocjacjach poprzedzających zawarcie umowy,
• osoba uczestnicząca w rekrutacji,
• stażysta, wolontariusz, praktykant.

Co to jest naruszenie prawa?

Naruszenie prawa – działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa.

Informacja o naruszeniu prawa

• uzasadnione podejrzenie naruszenia prawa,
• próba ukrycia naruszenia prawa,
• zaistniałe lub potencjalne naruszenie prawa,
• naruszenie prawa, do którego doszło lub prawdopodobnie dojdzie. 

Ustawa o ochronie sygnalistów w art. 3 ust. 1 zawiera zamknięty katalog obszarów, których może dotyczyć naruszenie prawa, należą do nich w szczególności:

• korupcja,
• zamówienia publiczne,
• usługi i produkty,
• bezpieczeństwo produktów i ich zgodność z wymogami,
• zdrowie publiczne,
• ochrona prywatności i danych osobowych,
• bezpieczeństwo sieci i systemów teleinformatycznych,
• konstytucyjne wolności oraz praw człowieka i obywatela – występujące w stosunkach jednostki z organami władzy publicznej i niezwiązane z dziedzinami wskazanymi
  w art. 3 ust. 1 pkt 1-16 ustawy o sygnalistach.

Przedmiotem zgłoszenia mogą być, także naruszenia obowiązujących w Funduszu regulacji wewnętrznych i standardów etycznych.

Wewnętrzna procedura dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych w Narodowym Funduszu Zdrowia, obejmuje zakres przedmiotowy wynikający
z art. 3 ust. 1 ustawy o ochronie sygnalistów.

Kiedy sygnalista jest objęty ochroną?

Warunki ochrony sygnalisty

• naruszenie prawa w dziedzinach objętych ustawą,
• dobra wiara,
• kontekst związany z pracą,
• tryb zgłoszenia wewnętrznego.

Co może być przedmiotem zgłoszenia określa ustawa o ochronie sygnalistów w art. 3.

Dobra wiara – sygnalista podlega ochronie określonej w przepisach rozdziału 2 ustawy o ochronie sygnalistów (pt. zakaz działań odwetowych i środki ochrony) od chwili dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, pod warunkiem że miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego i że stanowi informację o naruszeniu prawa.

Kontekst związany z pracą – przeszłe, obecne lub przyszłe działania związane z wykonywaniem pracy na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji w podmiocie prawnym lub na rzecz tego podmiotu, lub pełnienia służby w podmiocie prawnym, w ramach których uzyskano informację o naruszeniu prawa oraz istnieje możliwość doświadczenia działań odwetowych.

Tryb zgłoszenia wewnętrznego – zgłoszenie powinno nastąpić w trybie określonym w ustawie o ochronie sygnalistów. Ustawa określa trzy takie tryby tj. zgłoszenie wewnętrzne, zgłoszenie zewnętrzne oraz ujawnienie publiczne. Zasady dokonywania zgłoszeń wewnętrznych oraz kanały do ich przekazywania zostały określone w Procedurze zgłoszeń wewnętrznych w Narodowym Funduszu Zdrowia.

Przed czym sygnalista jest chroniony?

Formy ochrony

Ochrona tożsamości – dane osobowe sygnalisty nie podlegają ujawnieniu nieupoważnionym osobom.

Działanie odwetowe – bezpośrednie lub pośrednie działanie lub zaniechanie w kontekście związanym z pracą, które jest spowodowane zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym i które narusza lub może naruszyć prawa sygnalisty lub wyrządza lub może wyrządzić nieuzasadnioną szkodę sygnaliście, w tym bezpodstawne inicjowanie postępowań przeciwko sygnaliście. Ustawa o ochronie sygnalistów w art. 12 wymienia przykładowe działania odwetowe, które nie mogą być podejmowane wobec sygnalisty i należą do nich między innymi: odmowa nawiązania stosunku pracy, wypowiedzenie lub rozwiązanie bez wypowiedzenia stosunku pracy, obniżenie wysokości wynagrodzenia, przeniesienie na niższe stanowisko pracy, mobbing, czy dyskryminacja.

WAŻNE – obowiązuje w tym zakresie odwrócony ciężar dowodu (to na pracodawcy spoczywa ciężar dowodu, że podjęte działanie, nie jest działaniem odwetowym).

Jakie konsekwencje poniesie sygnalista w przypadku zgłoszenia nieprawdziwych informacji o naruszeniu prawa?

1. osoba poszkodowana nieprawdziwym zgłoszeniem, ma prawo do domagania się od sygnalisty odszkodowania lub zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych – art. 15 ustawy o ochronie sygnalistów,
2. dokonanie fałszywego zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, wiedząc, że do naruszenia prawa nie doszło, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 – art. 57 ustawy o ochronie sygnalistów.