Biuletyn Informacji Publicznej

W związku z wejściem w życie 25 września 2024 r. (z wyjątkiem uregulowań dot. zgłoszeń zewnętrznych), ustawy z dnia z 14 czerwca 2024 r.  o ochronie sygnalistów (Dz.U. poz. 928) Narodowy Fundusz Zdrowia informuje o możliwości składania zgłoszeń wewnętrznych dotyczących naruszenia prawa w kontekście związanym z pracą.

Na tej podstawie w Narodowym Funduszu Zdrowia wdrożyliśmy Zarządzenie Nr 92/2024/BNW Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 23 września 2024 r. w sprawie Procedury zgłoszeń wewnętrznych w Narodowym Funduszu Zdrowia. Biuro Nadzoru Wewnętrznego (dalej: BNW) – zgodnie z § 2 Zarządzenia Nr 92/2024/BNW Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, odpowiedzialne jest za przyjmowanie zgłoszeń wewnętrznych, prowadzenie rejestru zgłoszeń wewnętrznych oraz podejmowanie działań następczych, włączając w to weryfikację tych zgłoszeń, tj. ocenę prawdziwości informacji zawartej w zgłoszeniu wewnętrznym, dalszą komunikację z sygnalistą, w tym występowanie
o dodatkowe informacje i przekazywanie sygnaliście informacji zwrotnej.

Informacja o naruszeniu prawa dotycząca Prezesa Funduszu lub Zastępców Prezesa oraz Dyrektora BNW i pracowników BNW, może być w każdym przypadku zgłoszona do Rzecznika Praw Obywatelskich lub Ministerstwa Zdrowia jako organu nadzorczego nad NFZ, z pominięciem Procedury zgłoszeń wewnętrznych w Narodowym Funduszu Zdrowia.

Materiały

Procedura zgłoszeń wewnętrznych w Narodowym Funduszu Zdrowia.pdf

Klauzula informacyjna dotycząca przetwarzania danych osobowych przez Narodowy Fundusz Zdrowia w związku ze zgłoszeniami naruszeń prawa i podejmowania działań następczych.pdf

 

Jak wygląda procedura postępowania ze zgłoszeniem?

1. imienne zgłoszenie naruszenie prawa - elektronicznie, za pośrednictwem formularza internetowego Zgłoszenie formularz (nfz.gov.pl)
   TYLKO taki sposób przesłania zgłoszenia zapewni Państwu pełną anonimowość,
2. wstępna weryfikacja formalna,
3. rejestracja zgłoszenia,
4. potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia - 7 dni od dnia otrzymania,
   WYJĄTEK - jeżeli sygnalista nie podał adresu do kontaktu (adres korespondencyjny lub adres poczty elektronicznej), na który należy przekazać potwierdzenie zgłoszenia
5. działania następcze - każdorazowo postępowanie wyjaśniające lub kontrole,
6. informacja zwrotna - 3 miesiące od dnia potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia.

WYJĄTEK - jeżeli sygnalista nie podał adresu do kontaktu, na który należy przekazać informację zwrotną.

Kto to jest sygnalista?

Sygnalista – osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa w kontekście związanym z pracą. Ustawa o ochronie sygnalistów w art. 4 ust. 1 i 2 określa przykładowe kategorie zawodowe, których dotyczy kontekst związany z pracą. Należą do nich w szczególności:

• pracownik obecny/były/tymczasowy,
• osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, np. na podstawie umowy cywilnoprawnej,
• osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy, dostawcy,
• osoba uczestnicząca w negocjacjach poprzedzających zawarcie umowy,
• osoba uczestnicząca w rekrutacji,
• stażysta, wolontariusz, praktykant.

Co to jest naruszenie prawa?

Naruszenie prawa – działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa.

Informacja o naruszeniu prawa

• uzasadnione podejrzenie naruszenia prawa,
• próba ukrycia naruszenia prawa,
• zaistniałe lub potencjalne naruszenie prawa,
• naruszenie prawa, do którego doszło lub prawdopodobnie dojdzie. 

Ustawa o ochronie sygnalistów w art. 3 ust. 1 zawiera zamknięty katalog obszarów, których może dotyczyć naruszenie prawa, należą do nich w szczególności:

• korupcja,
• zamówienia publiczne,
• usługi i produkty,
• bezpieczeństwo produktów i ich zgodność z wymogami,
• zdrowie publiczne,
• ochrona prywatności i danych osobowych,
• bezpieczeństwo sieci i systemów teleinformatycznych,
• konstytucyjne wolności oraz praw człowieka i obywatela – występujące w stosunkach jednostki z organami władzy publicznej i niezwiązane z dziedzinami wskazanymi
  w art. 3 ust. 1 pkt 1-16 ustawy o sygnalistach.

Przedmiotem zgłoszenia mogą być, także naruszenia obowiązujących w Funduszu regulacji wewnętrznych i standardów etycznych.

Wewnętrzna procedura dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych w Narodowym Funduszu Zdrowia, obejmuje zakres przedmiotowy wynikający
z art. 3 ust. 1 ustawy o ochronie sygnalistów.

Kiedy sygnalista jest objęty ochroną?

Warunki ochrony sygnalisty

• naruszenie prawa w dziedzinach objętych ustawą,
• dobra wiara,
• kontekst związany z pracą,
• tryb zgłoszenia wewnętrznego.

Co może być przedmiotem zgłoszenia określa ustawa o ochronie sygnalistów w art. 3.

Dobra wiara – sygnalista podlega ochronie określonej w przepisach rozdziału 2 ustawy o ochronie sygnalistów (pt. zakaz działań odwetowych i środki ochrony) od chwili dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, pod warunkiem że miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego i że stanowi informację o naruszeniu prawa.

Kontekst związany z pracą – przeszłe, obecne lub przyszłe działania związane z wykonywaniem pracy na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji w podmiocie prawnym lub na rzecz tego podmiotu, lub pełnienia służby w podmiocie prawnym, w ramach których uzyskano informację o naruszeniu prawa oraz istnieje możliwość doświadczenia działań odwetowych.

Tryb zgłoszenia wewnętrznego – zgłoszenie powinno nastąpić w trybie określonym w ustawie o ochronie sygnalistów. Ustawa określa trzy takie tryby tj. zgłoszenie wewnętrzne, zgłoszenie zewnętrzne oraz ujawnienie publiczne. Zasady dokonywania zgłoszeń wewnętrznych oraz kanały do ich przekazywania zostały określone w Procedurze zgłoszeń wewnętrznych w Narodowym Funduszu Zdrowia.

Przed czym sygnalista jest chroniony?

Formy ochrony

Ochrona tożsamości – dane osobowe sygnalisty nie podlegają ujawnieniu nieupoważnionym osobom.

Działanie odwetowe – bezpośrednie lub pośrednie działanie lub zaniechanie w kontekście związanym z pracą, które jest spowodowane zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym i które narusza lub może naruszyć prawa sygnalisty lub wyrządza lub może wyrządzić nieuzasadnioną szkodę sygnaliście, w tym bezpodstawne inicjowanie postępowań przeciwko sygnaliście. Ustawa o ochronie sygnalistów w art. 12 wymienia przykładowe działania odwetowe, które nie mogą być podejmowane wobec sygnalisty i należą do nich między innymi: odmowa nawiązania stosunku pracy, wypowiedzenie lub rozwiązanie bez wypowiedzenia stosunku pracy, obniżenie wysokości wynagrodzenia, przeniesienie na niższe stanowisko pracy, mobbing, czy dyskryminacja.

WAŻNE – obowiązuje w tym zakresie odwrócony ciężar dowodu (to na pracodawcy spoczywa ciężar dowodu, że podjęte działanie, nie jest działaniem odwetowym).

Jakie konsekwencje poniesie sygnalista w przypadku zgłoszenia nieprawdziwych informacji o naruszeniu prawa?

1. osoba poszkodowana nieprawdziwym zgłoszeniem, ma prawo do domagania się od sygnalisty odszkodowania lub zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych – art. 15 ustawy o ochronie sygnalistów,
2. dokonanie fałszywego zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, wiedząc, że do naruszenia prawa nie doszło, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 – art. 57 ustawy o ochronie sygnalistów.

 

W związku z wejściem w życie 25 grudnia 2024 r. przepisów ustawy z dnia z 14 czerwca 2024 r.  o ochronie sygnalistów (Dz.U. poz. 928), zwaną „ustawą o sygnalistach”, w zakresie dotyczącym zgłoszeń zewnętrznych, Narodowy Fundusz Zdrowia informuje o możliwości składania zgłoszeń zewnętrznych dotyczących naruszenia prawa w kontekście związanym
z pracą.

Na tej podstawie w Narodowym Funduszu Zdrowia wdrożyliśmy Zarządzenie Nr 127/2024/BNW Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 23 grudnia 2024 r. w sprawie Procedury zgłoszeń zewnętrznych w Narodowym Funduszu Zdrowia. Biuro Nadzoru Wewnętrznego (dalej: BNW) – zgodnie z § 2 Zarządzenia Nr 127/2024/BNW Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, odpowiedzialne jest za przyjmowanie zgłoszeń zewnętrznych, prowadzenie rejestru zgłoszeń zewnętrznych oraz podejmowanie działań następczych, włączając w to weryfikację tych zgłoszeń, tj. ocenę prawdziwości informacji zawartej w zgłoszeniu zewnętrznym, dalszą komunikację z sygnalistą, w tym występowanie o dodatkowe informacje i przekazywanie sygnaliście informacji zwrotnej.

Informacja o naruszeniu prawa dotycząca Prezesa Funduszu lub Zastępców Prezesa oraz Dyrektora BNW i pracowników BNW, może być w każdym przypadku zgłoszona do Rzecznika Praw Obywatelskich lub Ministerstwa Zdrowia jako organu nadzorczego nad NFZ.

Materiały

Procedura zgłoszeń zewnętrznych w Narodowym Funduszu Zdrowia [PDF]

Klauzula informacyjna dotycząca przetwarzania danych osobowych przez Narodowy Fundusz Zdrowia w związku ze zgłoszeniami naruszeń prawa i podejmowania działań następczych [PDF]

Dane kontaktowe umożliwiające dokonanie zgłoszenia zewnętrznego

Zgłoszenie zewnętrzne może być dokonane przez sygnalistę:

1. pisemnie:

• z wykorzystaniem internetowego formularza zgłoszenia Zgłoszenie formularz (nfz.gov.pl),
• listownie, na adres pocztowy Funduszu: ul. Rakowiecka 26/30, 02-528 Warszawa, umieszczając na kopercie dopisek: „zgłoszenie sygnalizacyjne”;

TYLKO taki sposób przesłania pisemnego zgłoszenia zapewni Państwu pełną anonimowość;

2. ustnie – podczas bezpośredniego spotkania zorganizowanego przez Fundusz w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku, o którym mowa w art. 26 ust. 6 ustawy o sygnalistach, umożliwiającego dokonanie ustnego zgłoszenia naruszenia prawa.

Warunki objęcia sygnalisty ochroną

Przyznanie ochrony sygnaliście następuje od momentu dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego pod warunkiem, że miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego i że stanowi informację o naruszeniu prawa.

Oznacza to, że przyznana ochrona nie ma charakteru bezwarunkowego i nie obejmie osób, które świadomie przekazały bądź też ujawniły fałszywe informacje.  

Tryb postępowania mający zastosowanie w przypadku zgłoszenia zewnętrznego, w tym wymagany sposób wyjaśnienia informacji będących przedmiotem zgłoszenia lub przedstawienia dodatkowych informacji

1. Zgłoszenie zewnętrzne jest przyjmowane przez osobę upoważnioną, która dokonuje wstępnej weryfikacji zgłoszenia, polegającej na ustaleniu czy zgłoszenie zawiera w szczególności: imię i nazwisko sygnalisty, adres do kontaktu sygnalisty, możliwie dokładny opis przedmiotu naruszenia prawa oraz status wobec Narodowego Funduszu Zdrowia, uzasadniający nadanie mu statusu sygnalisty.
2. Jeżeli zgłoszenie zewnętrzne spełnia wymogi, o których mowa powyżej, osoba upoważniona potwierdza sygnaliście przyjęcie zgłoszenia, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zgłoszenia oraz podejmuje działania następcze w celu oceny prawdziwości informacji zawartych w zgłoszeniu, w szczególności polegające na prowadzeniu postępowania wyjaśniającego lub kontrolnego.
3. Postępowanie wyjaśniające lub kontrolne przeprowadzane jest bez zbędnej zwłoki, nie dłużej niż w terminie 3 miesięcy od dnia poinformowania sygnalisty o przyjęciu zgłoszenia.
4. W przypadku, gdy zgłoszenie zewnętrzne nie spełnia wymogów, o których mowa w pkt 1, osoba upoważniona:

1. informuje sygnalistę o przyczynach pozostawienia sprawy bez rozpatrzenia albo odstąpienia od rozpatrzenia zgłoszenia, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zgłoszenia zewnętrznego;
2. podejmuje działania polegające na ustaleniu organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych oraz niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia dokonania zgłoszenia (a w uzasadnionych przypadkach - nie później niż w terminie 30 dni) przekazuje zgłoszenie do organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych oraz informuje o tym sygnalistę.

5. W przypadku konieczności uzupełnienia lub wyjaśnienia informacji zawartych w zgłoszeniu zewnętrznym, osoba upoważniona kontaktuje się z sygnalistą, o ile jest to możliwe. Korespondencja z sygnalistą prowadzona jest wyłącznie na adres do kontaktu (adres korespondencyjny lub adres poczty elektronicznej).
6. Zgłoszenie zewnętrzne dokonane anonimowo w formie pisemnej jest pozostawiane bez rozpatrzenia.

Termin przekazania informacji zwrotnej oraz rodzaj i zawartości takiej informacji

Narodowy Fundusz Zdrowia przekazuje sygnaliście informację zwrotną, tj. informację na temat planowanych lub podjętych działań następczych i powodów takich działań w terminie 3 miesięcy od dnia potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia zewnętrznego.

W uzasadnionych przypadkach Fundusz przekazuje sygnaliście informację zwrotną w terminie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia przyjęcia zgłoszenia zewnętrznego, po poinformowaniu o tym sygnalisty przed upływem terminu, o którym mowa wyżej (3 miesięcy od dnia przyjęcia zgłoszenia zewnętrznego).

Zasady poufności mające zastosowanie do zgłoszeń zewnętrznych

Procedura zgłoszeń zewnętrznych w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz związane
z przyjmowaniem zgłoszeń przetwarzanie danych osobowych uniemożliwiają uzyskanie dostępu do informacji objętych zgłoszeniem nieupoważnionym osobom.

Zapewniona jest ochrona poufności tożsamości sygnalisty oraz osoby, której dotyczy zgłoszenie.

Upoważnieni pracownicy Narodowego Funduszu Zdrowia zostali zobowiązani do zachowania tajemnicy w zakresie informacji i danych osobowych, które uzyskali w ramach przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń zewnętrznych oraz podejmowania działań następczych, także po ustaniu stosunku pracy.

Zasady przetwarzania danych osobowych

Dane osobowe sygnalistów Narodowy Fundusz Zdrowia przetwarza w oparciu o wymagania ustawowe zawarte w Klauzuli informacyjnej (Klauzula RODO zamieszczona w załączniku).

Charakter działań następczych podejmowanych w związku ze zgłoszeniem zewnętrznym

Narodowy Funduszu Zdrowia, po otrzymaniu zgłoszenia podejmuje działania w celu oceny prawdziwości informacji zawartych w zgłoszeniu oraz w celu przeciwdziałania naruszeniu prawa będącemu przedmiotem zgłoszenia, w szczególności polegające na prowadzeniu postępowania wyjaśniającego lub kontrolnego.

Środki ochrony prawnej i procedury służące ochronie przed działaniami odwetowymi oraz dostępności poufnej porady dla osób rozważających dokonanie zgłoszenia zewnętrznego

Wobec sygnalisty nie mogą być podejmowane działania odwetowe ani próby lub groźby zastosowania takich działań. Sygnalista, wobec którego dopuszczono się działań odwetowych, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku, ogłaszane do celów emerytalnych w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego lub prawo do zadośćuczynienia.

Zakaz działań odwetowych dotyczy również :

• osoby pomagającej w dokonaniu zgłoszenia oraz osoby powiązanej z sygnalistą;
• osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej pomagającej sygnaliście lub z nim powiązanej, w szczególności stanowiącej własność sygnalisty lub go zatrudniającej.

Porad w zakresie praw i środków ochrony prawnej sygnalistów i innych osób przed działaniami odwetowymi oraz praw osób, których dotyczy zgłoszenie zewnętrzne udziela Rzecznik Praw Obywatelskich. Formularz umożliwiający uzyskanie porady we wskazanym wyżej zakresie jest dostępny na stronie internetowej Rzecznika Praw Obywatelskich .

Warunki, na jakich sygnalista jest chroniony przed ponoszeniem odpowiedzialności za naruszenie poufności zgodnie z art. 16 ustawy o sygnalistach.

Dokonanie zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nie może stanowić podstawy odpowiedzialności, w tym odpowiedzialności dyscyplinarnej lub odpowiedzialności za szkodę z tytułu naruszenia praw innych osób lub obowiązków określonych w przepisach prawa, w szczególności w przedmiocie zniesławienia, naruszenia dóbr osobistych, praw autorskich, ochrony danych osobowych oraz obowiązku zachowania tajemnicy, w tym tajemnicy przedsiębiorstwa, z uwzględnieniem art. 5 ustawy o sygnalistach, pod warunkiem że sygnalista miał uzasadnione podstawy sądzić, że zgłoszenie lub ujawnienie publiczne jest niezbędne do ujawnienia naruszenia prawa zgodnie z ustawą.

W przypadku wszczęcia postępowania prawnego dotyczącego odpowiedzialności, o której mowa powyżej, sygnalista może wystąpić o umorzenie takiego postępowania.

Uzyskanie informacji będących przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego lub dostęp do takich informacji nie mogą stanowić podstawy odpowiedzialności, pod warunkiem że takie uzyskanie lub taki dostęp nie stanowią czynu zabronionego.

Jakie konsekwencje poniesie sygnalista w przypadku zgłoszenia nieprawdziwych informacji o naruszeniu prawa?

Osoba poszkodowana nieprawdziwym zgłoszeniem, ma prawo do domagania się od sygnalisty odszkodowania lub zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych – art. 15 ustawy o ochronie sygnalistów, dokonanie fałszywego zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, wiedząc, że do naruszenia prawa nie doszło, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 – art. 57 ustawy o ochronie sygnalistów.

Zachęcamy do korzystania z procedury zgłoszeń wewnętrznych obowiązującej w Narodowym Funduszu Zdrowia w przypadku, gdy naruszeniu prawa można skutecznie zaradzić w ramach struktury organizacyjnej Narodowego Funduszu Zdrowia, a sygnalista uważa, że nie zachodzi ryzyko działań odwetowych.

Dane kontaktowe Rzecznika Praw Obywatelskich.

Adres: Aleja Solidarności 77, 00 - 090 Warszawa

Adres e-mail:

ePUAP:  /RPO/SkrytkaESP

Telefon: centrala (+ 48 22) 55 17 700

Strona internetowa: https://bip.brpo.gov.pl/pl